Zanaat ve El Sanatları Kütahya

KÜTAHYA, UNESCO ZANAAT VE HALK SANATLARI KATEGORİSİNDE YER ALDI

Kütahya, 31 Ekim 2017 tarihinde ilân edilen UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’nın yeni üyeleri arasında yer alarak Zanaat ve Halk Sanatları (Crafts and Folk Art) alanında “Yaratıcı Şehir” unvanını almaya hak kazandı. Bu sayede Kütahya, UNESCO tarafından yaratıcı şehir olarak kabul edilen dünyadaki 180 şehirden biri oldu. Gaziantep’in yanına Kütahya, İstanbul ve Hatay’ın da eklenmesiyle Türkiye’deki yaratıcı şehir sayısı da 4’e yükseldi. Böylece Türkiye, Kütahya’nın da önemli katkısıyla UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’ndaki en başarılı ülkelerden biri hâline geldi.      

Yaratıcı Şehirler Ağı; yaratıcılığı ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel sürdürülebilir kalkınmanın stratejik bir faktörü olarak belirlemiş şehirlerarasında uluslararası iş birliğini geliştirmek amacıyla 2004 yılında kurulmuştur. Şehirler bu ağa katılarak iyi uygulamaların paylaşımını, sürdürülebilir kalkınma planlarında kültür etkileşimini ve kültürel yaşama katılımın teşvikini, yaratıcılık ve kültürel endüstriyi geliştirecek iş birliğini güçlendirmek için çalışmayı taahhüt eder. UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı, 7 tema etrafında şekillenmiştir. Bu temalar “Gastronomi, Edebiyat, Film, Müzik, Zanaat ve Halk Sanatları, Tasarım, Medya Sanatları”dır.    

 Kütahya söz konusu ağa Zanaat ve Halk Sanatları dalında kabul edilen Türkiye’den ilk şehir olma başarını gösterdi ve dünyada bu alanda ağa kabul edilen 37 şehirden biri oldu. Başka bir ifadeyle, Kütahya dünyadaki 37 Zanaat ve Halk Sanatı şehrinden biri olarak tescil edildi.         

Kütahya böylelikle, zanaat ve halk sanatlarıyla büyüyen ve gelişen, sanat ve zanaatı ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel sürdürülebilir kalkınmanın temel etkeni olarak benimseyen dünyadaki sayılı şehirlerden biri olarak kabul edildi.    

Kütahya Belediyesi ve Zafer Kalkınma Ajansı koordinasyonunda 2016 yılının başından beri İldeki tüm ilgili kurum ve kuruluşların işbirliğinde yürütülen çalışmalar sonucunda yapılan ilk başvuruda ağa kabul edilmeyi başaran Kütahya, bu alanda büyük bir başarıya imza attı. Bu başarı gerek ülkemizdeki gerekse ildeki ilgili tüm kesimlerin gösterdiği büyük özveri sonucunda gerçekleşti.         

Söz konusu ağa başvuruyu Kütahya Belediyemiz gerçekleştirdi ve Kütahya’mızı ağda Kütahya Belediyesi temsil etmektedir. Kütahya’mızdaki tüm kesimler, üyelik sürecinin her aşamasında tam destek sağlamıştır. Başvuruda Kütahya Belediyesinin ortağı olan ve başvuru sürecinin koordinasyonunu üstlenen Zafer Kalkınma Ajansı da, ağa üyelik sonrasında Yürütme Organı ve Resmi UNESCO Temas Noktası görevlerini yerine getirmektedir.         

Başvuru sürecinde şehirde zanaat ve halk sanatları ile ilgili tüm aktörler arasında önemli bir sinerji oluşturulmuş olup ağa üyelik sürecinde de bu iş birliği artarak devam edecektir. Şehrin tüm yerel dinamikleri ile birlikte ve koordineli olarak ulusal çapta yürütülen çalışmalar, Kütahya’nın UNESCO Yaratıcı Şehri olarak ilân edilmesiyle birlikte uluslararası arenaya da taşınmıştır. Bundan sonraki hedefimiz şehrin yüzyıllardır devam ettirdiği kültürünün ve değerlerinin uluslararası alanda tanıtılması ve bir iyi örnek uygulaması olarak yaygınlaştırılmasıdır.         

Yaratıcı Şehirler Ağı’na üye olmak, Kütahya’nın şehir olarak el sanatıyla, kültürüyle, müziğiyle, halkıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla, eğitim kurumlarıyla, idaresiyle kısacası şehrin yaşam tarzıyla yaratıcılık üzerine kurulu bir sanat ve zanaat şehri olduğunu tescil etmektedir. Çini sanatı, zaten 2016 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası listesine dâhil edilmişti, burada da Kütahya’mızın rolü büyüktü. Kütahya için “dünyanın çini başkenti” ifadesini kullanmak yanlış olmaz. Ancak Kütahya’yı UNESCO Yaratıcı Şehri yapan kriter sadece dünyaca ünlü çinisi değil, şehrin sahip olduğu tüm zanaat ve halk sanatları ve bunların şehrin sosyoekonomik ve kültürel dokusuna işlenerek şehrin sürdürülebilir kentsel gelişiminde oynadığı kritik roldür. Bu üyelikle birlikte, ilimizdeki tüm sanatların uluslararası ölçekte bilinirliği de artacaktır.         

UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na dâhil olmak Kütahya’mız için büyük bir başarıdır. Ancak farkındayız ki bu başarı bizim için yeni bir yolun başıdır. Artık bir dünya şehri olmanın getirdiği sorumlulukların ve atmamız gereken adımların farkındayız. Belediyemizle, iş adamlarımızla, sanatçılarımızla, STK’lerimizle, Kütahya’nın tüm kesimleriyle birlik içerisinde, il olarak tüm bu sorumlulukların gereğini yerine getirmek durumundayız.         

UNESCO Yaratıcı Şehirlerinden biri hâline gelmenin orta ve uzun vadede hedeflenen potansiyel kazanımları şu şekildedir:    

- Kütahya’daki el sanatlarında markalaşmanın ve üretilen katma değerin arttırılması,     
- Kütahya çinisi markasının oluşturulması, pazarlanmasını ve tanınırlığının arttırılması,     
- Turizm sektörünün canlandırılması, turist sayısının arttırılması ve turizm potansiyelinin çeşitlendirilmesi,   
- İlde yürütülen ve planlanan diğer proje ve çalışmalara bütünleyici olacak çarpan ve katalizör etkisi yapması,   
- İlin ulusal ve uluslararası ölçekte prestij ve tanınırlığının arttırılması, ulusal ve uluslararası aktörlerle iş birliğinin geliştirilmesi,
- Kütahyalı çini usta ve üreticilerinin tanınırlıklarının ve ihracat potansiyellerinin arttırılması,         
- Şehrin marka şehre dönüştürülmesidir.           

Kütahya’nın UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağına dâhil edilmesine ilişkin çalışmalara 2016 yılı Şubat ayında başlanmıştır. Başvuru dosyasının teslim edildiği 2017 yılı Haziran ayına kadar yürütülen faaliyetler 2 başlıkta incelenebilir. Bunlar başvuru dosyasının hazırlanması ve ilgili ulusal ve uluslararası aktörlerle bir araya gelinmesidir. Geçmiş faaliyetler araştırılmış, ildeki mevcut durum incelenmiş, 6 adet proje belirlenmiş ve dosyaya son hâli verilmiştir. Başvuru dosyasının hazırlanması ve hazırlık sürecine ilişkin eylem planının oluşturulması amacıyla iki kez Odak Çalışma Grubu toplantısı, üç kez de Adaylık Komitesi toplantısı düzenlenmiştir. Odak Çalışma Grubu katılımcılarıyla başvuru dosyasının eksiksiz tamamlanmasını garanti altına almak adına iki adet UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı çalıştayı düzenlenmiştir. Böylelikle hazırlık sürecinde yedi adet geniş kapsamlı çalıştay ve toplantı gerçekleştirilerek şehrin ilgili tüm kesimleriyle bir araya gelinmiş ve istişareler gerçekleştirilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve UNESCO Milli Komisyonunun görüşleri de alınarak başvuru dosyasına son hâli verilmiştir.   

İlgili ulusal ve uluslararası aktörlerin görüşlerini almak amacıyla UNESCO Milli Komisyonuna, Kültür ve Turizm Bakanlığına, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğüne, Dışişleri Bakanlığına ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesine ziyaretler gerçekleştirilmiştir.          

Uluslararası alanda farkındalık oluşturmak için birçok ziyaret ve etkinlik düzenlenmiştir. 16-23 Temmuz 2016 tarihleri arasında Japonya’da yer alan Sasayama Belediyesi ve Kanazawa Belediyesine, 10-16 Aralık 2016 tarihleri arasında ABD’deki New York Birleşmiş Milletler Genel Merkezi ve Santa-Fe Belediyesine, 7-14 Mayıs 2017 tarihleri arasında Güney Kore’nin Icheon Belediyesine ziyaretler gerçekleştirilmiştir. 21-22 Nisan 2017 tarihleri arasında Antalya’da organize edilen Afrika-Türkiye Deneyim Paylaşımı Yuvarlak Masa Toplantısı’na katılım sağlanmış, ayrıca Kütahya Belediyesi tarafından kapanış yemeği organizasyonu düzenlenmiştir. 27-30 Haziran 2017 tarihleri arasında Paris’te UNESCO Nezdinde T.C. Daimi Temsilcisi, UNESCO Yaratıcılık Bölümü Direktörü ve UNESCO Genel Direktör Yardımcısı ziyaret edilmiştir. 12 Eylül 2017 tarihinde UNESCO Genel Merkezinde “Kütahya’da Çini Sanatı ve Kültürel Mirasın Korunması” başlıklı konferans düzenlenmiştir. 9-14 Ekim 2017 tarihlerinde DPÜ Güzel Sanatlar Meslek Yüksekokulunun düzenlediği Çini Festivali kapsamında Mozambik temsilcileri şehrimizde ağırlanmıştır.       

Ağa üye olunduktan sonra uluslararası işbirliği çalışmalarına devam edilerek tüm ilgili kurumların işbirliğinde şehirde sosyal ve kültürel etkinlikler düzenlenmektedir.